بسم الله الرحمن الرحیم
اهمیت مربی در تربیت اسلامی کودک
مقدمه
نحمده و نصلی علی رسوله الکریم
مربی در تربیت کودکان میتواند نقش بسیار تعیین‌کننده و عمیقی داشته باشد. این تأثیرگذاری بدون شک از خود کتاب و حتی فضای موجود و سایر گزینه‌ها بیشتر است. مربی و معلمی که هدفی جز اصلاح ندارد و برای رشد و ترقی کودکان و دانش‌آموزان آمده و به‌نوعی خود الگو در اخلاق و رفتار اسلامی است، خروجی کلاسش در هر مقطعی و خاصتا مقطع کودکان، افرادی متدین و بااخلاق و اهل فکر اسلامی خواهند بود. مربی در حقیقت نقش تمام اعضای خانواده و دوستان را میتواند بازی کند و جای همه را پرکرده و بدین‌سان و پس از نزدیکی قاعده‌مند و درست به دانش‌آموز و درک استعدادهای او و قراردادن او در مسیر توانایی‌هایش، بزرگ‌ترین وظیفه خود را انجام داده است. تأثیر مربی را که خود الگو و اسوه کلاس درس است را در مساله تربیت اسلامی و ایمانی کودک را می‌توان در چند بعد مهم بررسی کرد که در این مقاله به آن می‌پردازیم.
هادی ابراهیمی
1- تأثیر بر شکل‌گیری شخصیت و هویت کودکان
مربی، به‌عنوان الگو و راهنما، نقش مهمی در شکل‌دهی به هویت دینی، اخلاقی و اجتماعی کودک دارد. کودکان در سال‌های اولیه زندگی خود بیشتر از هر چیز رفتار و گفتار مربیان را می‌آموزند و درونی می‌کنند. لازم است مربیان گرامی بر حفظ شخصیت اسلامی قبل از هرچیز و حمل وظیفه رسالت و نجات انسانها از تاریکی به سمت نور و از خرافات و شرک به سمت توحید حرکت کنند و مربی به آنها یاد دهد در هر رشته و شغلی که قرار خواهند گرفت باید حمل رسالت الهی و فهم و سپس تبلیغ و ترویج فکر اسلامی بر همه چیز اولویت دارد و تمام علوم و فنون و استعدادها را در جهت خدمت به این رسالت و دعوت الهی بکار گیرند.
2- ایجاد بستر مناسب مسئولیت یادگیری و رشد
مربی با ایجاد فضای امن، محبت‌آمیز و انگیزشی، به کودک کمک می‌کند که بهتر و عمیق‌تر آموزه‌های دینی و اخلاقی را یاد بگیرد و در رفتار خود به کار ببندد.
3- نقش در تثبیت ارزشها و باورها
باتوجه‌به حساسیت دوره کودکی، مربی میتواند ارزشها و باورهای اسلامی را به‌صورت پایدار در ذهن و دل کودک جای دهد؛ چیزی که تأثیر آن در تمام مراحل زندگی باقی می‌ماند. این همان مسولیت مهم و حساس مربی است که در عصر حاضر میتواند خلا موجود در عدم تربیت صحیح اسلامی کودکان و نوجوانان را پر کرده و جهت صحیحی به ارزشها و باورهای فرد بدهد و بهترین دوران برای تثبیت این ارزشها دوران کودکی و نوجوانی است.
4-کمک به خودشناسی و خودکنترلی
مربی میتواند به کودک کمک کند تا توانایی شناخت خود، کنترل رفتار و تصمیم‌گیری‌های اخلاقی را در خود تقویت کند، که این مهارت‌ها پایه‌های زندگی موفق و سالم هستند.
5- تأثیر بلندمدت بر جامعه
کودکی که توسط مربیانی آگاه و دلسوز تربیت شده باشد، به بزرگسالی تبدیل می‌شود که توانایی‌های لازم برای مشارکت مثبت و فعال در جامعه اسلامی را دارد و این یعنی یک چرخه تربیتی اثرگذار که به جامعه برمی‌گردد.
جمع‌بندی:
تأثیر مربی در تربیت کودکان بسیار عمیق و گسترده است. یک مربی موفق میتواند به طور مستقیم مسیر رشد و تعالی دینی، اخلاقی و اجتماعی کودک را رقم بزند و از این طریق آینده فرد و جامعه را تحت‌تأثیر مثبت قرار دهد؛ بنابراین، اهمیت مربی در تربیت اسلامی کودکان غیرقابل‌انکار است و سرمایه‌گذاری روی انتخاب مربیان و سپس کیفیت مربیان، یکی از مهم‌ترین اولویت‌های تربیتی به شمار می‌آید.
صفات لازم برای مربی حوزه کودکان
1- آگاهی و دانش دینی و تربیتی
مربی باید تسلط کافی به آموزه‌های قرآن و سنت داشته باشد.
آشنایی با اصول تربیت اسلامی و روش‌های نوین تعلیم‌وتربیت ضروری است.
2- محبت و مهربانی
برخورد گرم و صمیمانه با کودکان، احساس امنیت و آرامش در آنها ایجاد می‌کند.
محبت باعث ایجاد انگیزه و علاقه به یادگیری و پذیرفتن آموزه‌ها می‌شود.
3- صبر و شکیبایی
کودکان نیازمند زمان برای یادگیری و تمرین هستند؛ مربی باید صبور باشد و باحوصله رفتار کند.
برخورد ملایم در مواجهه با اشتباهات کودکان، راهگشا است.
4- الگو بودن
مربی باید خود به آموزه‌های دینی و اخلاقی عمل کند تا برای کودکان الگوی رفتاری باشد.
رفتار مربی، بیش از کلامش، بر کودکان تأثیرگذار است.
5- توانایی ارتباط موثر
توانایی شنیدن فعال و فهم دقیق نیازها و مشکلات کودکان.
استفاده از زبان ساده و مناسب سن کودکان برای انتقال مفاهیم.
6- انگیزه‌بخشی و تشویق
تشویق به‌موقع و به‌جا، باعث تقویت رفتارهای مثبت می‌شود.
7- خلاقیت و نوآوری در روش‌های آموزش
استفاده از روش‌های متنوع و جذاب برای انتقال مفاهیم دینی.
توانایی تغییر روش‌ها متناسب با نیازهای کودکان.
8- تعهد و مسئولیت‌پذیری
احساس مسئولیت نسبت به رشد دینی و اخلاقی کودکان.
پیگیری مستمر و مداوم فرایند تربیت.
9- ایجاد فضای انگیزشی مناسب
ایجاد فضای انگیزشی برای یادگیری و رشد اخلاقی.
10- مدیریت و کنترل روابط دانش آموزان
مدیریت روابط دانش‌آموزان و همچنین نظارت بر آنها و اصلاح روابط نامناسب و برخوردهای غلط و تقویت روابط درست و حسنه سبب نتایج مطلوبی در تربیت اخلاقی و اسلامی کودکان می‌شود.
نتیجه:
یک مربی مؤثر، کسی است که دانش دینی و تربیتی دارد، بامحبت و صبر رفتار می‌کند، الگوی عملی است، ارتباط خوب برقرار می‌کند، انگیزه می‌دهد و با خلاقیت روش‌های متنوع آموزش را به کار می‌برد. این ویژگی‌ها باعث می‌شود که مربی نقش پررنگ و سازنده‌ای در تربیت اسلامی کودکان ایفا کند.
