Fortnite (فورتنایت)

مشخصات بازی:

دسته‌بندی سنی:

PEGI 12 (مناسب برای افراد ۱۲ سال به بالا)

حالت بازی:

چند نفره

سبک:

بتل رویال (Battle Royale)

سندباکس (Sandbox)

بقا (Survival)

پلتفرم‌ها:

PC (رایانه شخصی)

PlayStation 5/4 (پلی‌استیشن)

Xbox Series X/S / One (ایکس‌باکس)

Nintendo Switch (نینتندو سوییچ)

Mobile (موبایل – اندروید)

معرفی:

Fortnite (فورتنایت) یک پدیده فرهنگی و یکی از بزرگ‌ترین بازی‌های آنلاین در جهان است. این بازی که توسط شرکت Epic Games (اپیک گیمز) ساخته شده، به خاطر گرافیک کارتونی و رنگارنگ، گیم‌پلی سریع و ترکیب منحصربه‌فرد سبک تیراندازی با ساخت‌وساز شناخته می‌شود. فورتنایت فراتر از یک بازی، به یک پلتفرم اجتماعی پویا تبدیل شده است که میزبان رویدادهای زنده، کنسرت‌های مجازی و همکاری‌های متعدد با برندهای بزرگ دنیای سرگرمی است و میلیون‌ها بازیکن را از سراسر جهان به هم متصل می‌کند.

توضیحات:

فورتنایت یک بازی واحد نیست، بلکه مجموعه‌ای از چندین تجربه کاملاً متفاوت است که در یک پلتفرم گرد هم آمده‌اند:

حالت‌های اصلی (بتل رویال و بدون ساخت‌وساز): این دو حالت، هسته اصلی و دلیل شهرت بازی هستند. در هر مسابقه، ۱۰۰ بازیکن از یک اتوبوس پرنده به نام Battle Bus (بتل باس) به جزیره‌ای بزرگ پرتاب می‌شوند. هدف، جمع‌آوری اسلحه، مهمات و آیتم‌های کمکی برای بقا و حذف دیگر بازیکنان است. با گذشت زمان، یک طوفان مرگبار محدوده امن نقشه را کوچک‌تر کرده و بازیکنان را به رویارویی با یکدیگر وادار می‌کند. آخرین فرد یا تیمی که زنده بماند، برنده مسابقه خواهد بود. تفاوت کلیدی دو حالت در مکانیک ساخت‌وساز است؛ در حالت بتل رویال، بازیکنان با جمع‌آوری منابع (چوب، سنگ و فلز) می‌توانند به سرعت سازه‌های دفاعی یا تاکتیکی بسازند. اما در حالت Zero Build (بدون ساخت‌وساز)، این قابلیت حذف شده و بازی کاملاً بر روی مهارت تیراندازی، حرکت و استفاده از پوشش‌های محیطی متمرکز است.

محیط و ساختار فصلی: دنیای فورتنایت ثابت نیست. هر چند ماه یک‌بار، یک فصل (Season) جدید با خط داستانی، تم مشخص، تغییرات گسترده در نقشه، سلاح‌های جدید و آیتم‌های تازه آغاز می‌شود. این ساختار فصلی، بازی را همواره تازه و جذاب نگه می‌دارد و بازیکنان را برای کشف محتوای جدید ترغیب می‌کند.

حالت‌های جانبی (یک دنیای سرگرمی): فورتنایت با افزودن حالت‌های جدید، از یک بازی تیراندازی صرف فراتر رفته است:

- LEGO Fortnite: یک بازی کاملاً مجزا در سبک بقا و خلاقیت (مشابه Minecraft) است. در این حالت، بازیکنان در دنیایی لگویی برای جمع‌آوری منابع، ساخت پناهگاه و روستا و ماجراجویی تلاش می‌کنند. این حالت بر همکاری و خلاقیت تأکید دارد.

- Rocket Racing: یک بازی مسابقه‌ای آرکید و سریع است که توسط استودیوی Psyonix، سازنده بازی محبوب Rocket League، توسعه یافته است.

- Fortnite Festival: یک بازی ریتمیک و موسیقی‌محور است که در آن بازیکنان می‌توانند به تنهایی یا با دوستان خود، آهنگ‌های هنرمندان مشهور را با سازهای مختلف اجرا کنند.

- جنبه‌های اجتماعی و اقتصادی: قابلیت Cross-Platform (کراس پلتفرم) به دوستان اجازه می‌دهد تا فارغ از اینکه روی کنسول، کامپیوتر یا موبایل بازی می‌کنند، با یکدیگر بازی کنند. سیستم اقتصادی بازی بر پایه واحد پولی به نام V-Bucks (وی‌باکس) استوار است که با پول واقعی خریداری می‌شود. از این پول برای خرید آیتم‌های تزئینی (Cosmetic) مانند لباس شخصیت‌ها (اسکین)، رقص‌ها (ایموت) و طرح‌های مختلف استفاده می‌شود. این آیتم‌ها هیچ برتری فنی در بازی ایجاد نمی‌کنند اما نقش مهمی در ابراز هویت مجازی بازیکنان دارند. رویدادهای زنده مانند کنسرت‌های مجازی یا نمایش تریلر فیلم‌ها، فورتنایت را به یک فضای گردهمایی اجتماعی تبدیل کرده است.

بررسی بازی از دیدگاه اسلامی:

نقاط قوت (جنبه‌های مثبت)

عدم وجود خشونت واقع‌گرایانه: خشونت در فورتنایت کاملاً کارتونی و فاقد جزئیات آسیب‌زاست. هیچ‌گونه خونریزی یا صحنه‌های دلخراش وجود ندارد و شخصیت‌ها پس از حذف شدن، به صورت یک هولوگرام ناپدید می‌شوند. این ویژگی باعث می‌شود بازی از مرز ترویج خشونت بی‌رحمانه فاصله بگیرد (طبق ملاک حفظ سلامت جسمی و روحی).
ترویج خلاقیت و همکاری: حالت‌هایی مانند LEGO Fortnite و Creative (خلاقیت) به طور مستقیم به رشد مهارت‌های حل مسئله و خلاقیت کمک می‌کنند. همچنین بازی در حالت‌های گروهی نیازمند ارتباط مؤثر، همکاری و برنامه‌ریزی تیمی است که به رشد مهارت‌های اجتماعی کمک می‌کند (طبق ملاک ترویج ارزش‌های مثبت).
تنوع در گیم‌پلی: وجود حالت‌های غیرمبارزه‌ای مانند مسابقات ماشین‌رانی و اجرای موسیقی، این فرصت را به بازیکن می‌دهد که صرفاً درگیر رقابت حذفی نباشد و سرگرمی‌های سالم‌تری را نیز در همین پلتفرم تجربه کند.

نقاط ضعف (جنبه‌های قابل تأمل و منفی)

وقت‌گیر بودن و پتانسیل بالای اعتیاد: ساختار بازی با چالش‌های روزانه و سیستم Battle Pass (بتل پس)، به گونه‌ای طراحی شده که بازیکن را برای ساعت‌های طولانی درگیر نگه دارد. این امر به‌سادگی می‌تواند منجر به غفلت از وظایف اصلی مانند تحصیل و مسئولیت‌های خانوادگی شود و با اصل ایجاد تعادل با مسئولیت‌ها در تضاد کامل است.
ترویج مصرف‌گرایی و هزینه‌های گزاف: فروشگاه بازی و عرضه مداوم آیتم‌های تزئینی، فرهنگ مصرف‌گرایی را به شدت ترویج می‌کند. صرف هزینه‌های زیاد برای آیتم‌های مجازی که تأثیری در روند بازی ندارند، می‌تواند مصداق اسراف باشد و بازیکنان را به سمت دنیای مادی‌گرایانه سوق دهد (طبق ملاک عدم مغایرت با اصول اخلاقی).
محتوای نامناسب در برخی اسکین‌ها و رقص‌ها: اگرچه بازی ظاهری کارتونی دارد، اما برخی از لباس‌های شخصیت‌ها می‌توانند پوشش نامناسبی داشته باشند. همچنین برخی از رقص‌ها (ایموت‌ها) برگرفته از فرهنگ‌هایی هستند که حرکات آن‌ها ممکن است از نظر اخلاقی، مناسب تلقی نشود (طبق ملاک عدم مغایرت با اصول اخلاقی).
محیط اجتماعی کنترل‌نشده: در تعاملات آنلاین با غریبه‌ها، احتمال مواجهه با توهین و رفتارهای غیراخلاقی در چت صوتی وجود دارد. این مسئله می‌تواند بر سلامت روحی و اخلاقی بازیکن، به‌ویژه نوجوانان، تأثیر منفی بگذارد و با اصل رعایت عدالت و احترام به حقوق دیگران مغایر است.

نتیجه‌گیری نهایی:

بازی Fortnite یک بازی پیچیده با ابعاد مثبت و منفی قابل توجه است. این بازی به دلیل نداشتن خشونت واقع‌گرایانه و داشتن بخش‌های خلاقانه، ذاتاً یک سرگرمی ممنوعه نیست.

با این حال، نقاط ضعف آن، به‌ویژه پتانسیل بسیار بالای اعتیاد، ترویج شدید مصرف‌گرایی و اتلاف وقت و هزینه، بر نقاط قوت آن سنگینی می‌کند. ساختار بازی به گونه‌ای است که بازیکن را به غفلت از مسئولیت‌های مهم زندگی سوق می‌دهد و این یکی از بزرگترین خطرات در انتخاب یک سرگرمی سالم است.

بنابراین، این بازی به خصوص برای نوجوانان و افرادی که کنترل کمی بر زمان و هیجانات خود دارند، «نامناسب» ارزیابی می‌شود. آسیب‌های احتمالی آن بر ابعاد معنوی، اخلاقی و اجتماعی فرد، بیشتر از فواید آن خواهد بود.

شرایط استفاده کم‌خطرتر

در صورت اصرار بر تجربه بازی، رعایت نکات زیر می‌تواند از خطرات آن بکاهد:

نظارت کامل والدین بر مجموع زمان بازی و تمام هزینه‌ها.
محدود کردن بازی به چند ساعت مشخص و محدود در هفته.
غیرفعال کردن کامل چت صوتی با بازیکنان غریبه برای ایجاد محیطی امن.
تمرکز بر روی حالت‌های خلاقانه و تیمی مانند LEGO Fortnite یا بازی با دوستان شناخته‌شده به جای حالت رقابتی انفرادی.